E-TESPİT SİSTEMİ VE NASIL UYGULANACAĞI HAKKINDA BİLGİLENDİRME
- GİRİŞ
E-Tespit, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen internet ortamında yer alan bilgi ve belgelerin değiştirilmeden ya da silinmeden kayıt altına alınması ve saklanması gereken durumlarda yetkili kişiler tarafın gerçekleştirilen belirleme işlemidir. Sosyal medyada veya internette yer alan suç unsuru ya da hukuki menfaat sağlayabilecek bilgilerin şahıs veya tüzel kişiler tarafından hukuki uyuşmazlıklarda kullanılması adına E-Tespit uygulaması gün geçtikçe önem kazanmaktadır. E-Tespit uygulaması ile elektronik ortamda hızlı ve güvenli şekilde yapılan bu tespitler sayesinde hukuki delil yaratılmasını sağlamaktadır.
İnternet kullanımının günümüzde bu kadar yaygınlaşmasıyla birlikte hukuki uyuşmazlıkların temelini oluşturan haksız fiillerle de elektronik ortamda daha sık karşılaşılmaktadır. Söz konusu haksız fiillerin internet ortamında gerçekleştirilmesi sebebiyle delil elde edilmesi ve saklanması da başlı başına bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşanan bu sorunlara ise E-Tespit yöntemi ile çözüm getirmiştir.
- HUKUKİ AÇIKLAMA
E-Tespit uygulaması; 11 Temmuz 2015 tarih ve 29413 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Hâkimler ve Savcılar Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 198/A maddesine dayanılarak hazırlanmış olan Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılmasına Dair Yönetmelik 11 Temmuz 2015 tarihinde 29413 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmış, 01 Mart 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Hukukumuzda E-Tespit uygulamasına geçilmesiyle birlikte noter aracılığıyla yapılan işlemlere yeni bir bakış açısı getirilmiştir. Şöyle ki;
Noterler nezdinde bir yerin mevcut durumunu, kıymetini, şahısların kimlik tespitleri gibi işlemleri yapmak iken yönetmelikle beraber ilgililerin talep halinde tüm bu işlemler elektronik ortamda elektronik imza aracılığıyla görüntü, yazı, fotoğraf, video, içerik gibi her türlü belgenin onaylanması ile daha hızlı bir şekilde yapılabilir hale gelmiştir. Tespiti talep edilen tüm bu hususlar ile ilgili başvurular her türlü bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi cihazlar kullanılarak gerçekleştirebilecektir.
Hukukumuzda yer alan bu önemli değişiklikle birlikte hukuken geçerliliği tartışmaya açık olan ve ilgilisi tarafından alınan ekran görüntülerini de E-Tespit aracılığıyla onaylatılması halinde hukuki delil mahiyeti kazanacaktır. Elektronik ortamda yaşanan ve ilgililerin mağduriyetlerinin önüne geçmeyi hedefleyen bu düzenlemenin diğer önemli bir özelliği ise sistemin 7/24 hizmet veriyor olması ve yapılan tespitlerin Noterler Birliği tarafından e-arşivde kaydediliyor olmasıdır.
- E-TESPİT SİSTEMİ NASIL KULLANILIR
E-tespit sistemine başvuru ve tespit için,
- İşlemlere Türkiye Noterler Birliği’nin “http://portal.tnb.org.tr” web sitesinde bulunan E-Hizmetler portalından tespit kısmına girip “yeni tespit” butonuna basılması gerekmektedir.
- Açılacak sayfada bulunan Noterlik Bilgi Sistemi Sahiplik ve Kullanım Hakları ile Şekline İlişkin Bildirim Ve Kullanıcı Taahhütnamesini şartlarını kabul edilerek işleme devam edilmektedir.
- Üyelik işlemleri tamamlanması için E-Tespit Uygulamasında talep edilen kimlik bilgilerinin siteye kaydedilmesi gerekmektedir.
- Akabinde “Giriş” bölümünde yer alan boşluk kısmına tespit yapılması istenilen internet sitesinin internet adresi yazılmalıdır.
- Tespit yapılması istenen internet sayfasının adresini girdikten sonra “Tespite Başla” butonununa basılmasıyla internet adresinin ana sayfası internet tarayıcısında açılacaktır. Bu aşamadan itibaren E-Tespit sistemi arka planda her adımı kaydetmekte ve açılan her sayfa ile tıklanan bölüm içerisinde yer alan verileri kayıt altına alınmaktadır.
- Ancak tespit yapılacak internet içeriğinin bulunduğu web sitesinin ana sayfasında işleme başlama ve bu sayfanın tespiti zorunludur. Bu nedenle ilk girilen ana sayfanın ekran görüntüsünü alınması ardından tespiti talep edilen sayfaların açılması gerekmektedir.
- Bir sonraki aşamada hukuki delil elde edilerek uyuşmazlıklarda kullanılmak istenilen içeriğin bulunduğu sayfaya ulaşılarak ekran görüntüsü alınmalıdır.
- Sistemin kullanımı süreye bağlı olup 10 dakikalık sürenin sonunda henüz işlem tamamlanmamış olsa bile E-Tespit sistemi kullanıcıyı otomatik olarak atacaktır. Süre sınırı olduğu gözetilerek tespit yapılırken ivedilikle hareket edilmelidir. İnternet sayfasında gezinirken tespiti istenen hususa ilişkin “ekran görüntüsünü tespit et” butonu ile birden fazla ekran görüntüsü kaydedilebilir. Kaydedilen görüntüler birbirlerinden bağımsız olarak silinebilir fakat tespit edilen ilk ana sayfanın görüntüsü bunlardan ayrı olarak silinemez.
- Tespiti istenilen içeriklere ilişkin sistem kayıtları oluşturulduktan sonra “Belge Oluştur” butonuna basılarak tespit belgesi oluşturulacaktır.
- Tespit belgesi oluşturulduktan sonra tespite ilişkin başvuru numarası verilecektir. Başvuru numarası hem ekranda gösterilecek hem de belirttiğiniz eposta adresinize iletilecektir. Bu nedenle belirtmiş olunan e-posta adresinin güncel ve kullanılabilir olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
Tespit belgesi oluşturulduktan sonra,
- “Noterlik Başvurusu Yap” butonuna tıklayarak işlemi tamamlamak istediğiniz noterlik için başvuruda bulunulabilir ya da “Tamam” butonuna tıklayarak Tespit Başvuru Numaranız ile herhangi bir noterliğe giderek işlem tamamlanabilecektir.
- E-Tespit’ e ilişkin ücretlendirme ise alınan ekran görüntüsü sayısı ve indirilen dosya boyutuna göre noterlik tarafından hesaplandığından değişkenlik gösterebilmektedir.
- Hukukumuzda uygulanmaya başlayan bu düzenleme ile birlikte sosyal medya ve internet üzerinde tespiti gerçekleştirilen veri elektronik ortamdan silinse dahi tüm hukuki uyuşmazlıklarda delil niteliğinde kullanabilecektir.
Av. Ahmet Can SANDIKLI – Stj. Av. Emire TATLI